Umboðsmaður fundar með Afstöðu

Tryggvi Gunnarsson, umboðsmaður Alþingis fundaði nýverið með formanni Afstöðu á Akureyri.

Nýverið hélt Tryggvi Gunnarsson, umboðsmaður Alþingis fund með mér hér á Akureyri og fórum við vítt og breitt yfir öll helstu mál sem Afstaða hefur beint til umboðsmanns. Umboðsmaður hefur í kjölfarið sent innanríkisráðuneytinu (mál nr. 8225/2014) og fangelsismálastofnun (mál nr. 8235/2014) erindi þar sem óskað er tiltekinna upplýsinga fyrir 15. desember næst komandi.

Eitt helsta vandamál fanga í samskiptum við stjórnsýsluna er þegar hann telur sig órétti beittan. Getur liðið afarlangur tími frá því að málið er kært þangað til endanleg niðurstaða fæst.

Til að tæma kæruleiðir innan stjórnsýslunnar þarf fyrst að liggja fyrir niðurstaða forstöðumanns viðkomandi fangelsis, sem er svo kæranleg til fangelsismálastofnunar, en sú niðurstaða er síðan kæranleg til innanríkisráðuneytisins. Þetta ferli getur tekið marga mánuði, og allt upp í ár.

Það er svo ekki fyrr en kæruleiðir innan stjórnsýslunnar hafa verið tæmdar að hægt er að kvarta til umboðsmanns Alþingis, sem getur lokið málinu með áliti. Niðurstaða umboðsmanns er þannig ekki bindandi fyrir ráðuneytið, en umboðsmaður getur beint tilmælum til stjórnvalda um að taka mál upp að nýju – með hliðsjón af áliti umboðsmanns.

Ljóst er að sá sem í fangelsi er á erfitt með að reka slíkt mál, sem verður oft til þess að mál eru annað hvort látin niður falla, þar sem þeim er ekki fylgt eftir, eða aldrei hafin vegna fyrirsjáanlegs kostnaðar og tímafrekrar málsmeðferðar.

Umboðsmaður hefur fengið tölvert af gögnum á undanförnum árum um mál sem stjórn Afstöðu hefur vakið athygli á að þarfnist frekari skoðunar. Mörg þessara mála lúta að málsmeðferð og málshraða hjá stjórnvöldum.

Meinbugir á lögum
Umboðsmaður Alþingis lauk máli 13. júlí 2012 (nr. 6424/2011) þar sem hann kemst að þeirri niðurstöðu að betra væri, í samræmi við ákvæði 67. gr. stjórnarskrárinnar, að lög um reynslulausn væru orðuð með skýrari hætti. Um væri að ræða meinbugi á lögum.

Málshefjandi hóf málið hjá fangelsismálastofnun 24. ágúst 2010 sem lauk með úrskurði innanríkisráðuneytisins 29. apríl 2011. Umboðsmaður lauk svo málinu 13. júlí 2012 með því að vekja athygli ráðuneytisins og Alþingis á að hann teldi að um væri að ræða meinbugi á lögum.

Enn hefur þó hvorki Alþingi né innanríkisráðuneytið brugðist við niðurstöðu umboðsmanns Alþingis.

ritstjorn@afstada.is

---